Pazarlama Zekası Nedir?

Pazarlama zekası kavramı mesleki jargonumuza yavaş yavaş girmeye başladı. Özellikle bir iş adamı veya yöneticiyi tarif ederken “pazarlama zekası” referansı kullanılır oldu. Satıcı seçiminde hatta belli tedarikçilerin seçiminde “pazarlama zekası” sahibi olması bir kriter haline geldi.

Günümüzün yoğun rekabet ortamında pazarlama bilgisinden ziyade pazarlama zekasının öneminin arttığını vurgulayabiliriz. Pazarlama bilgisi ve tecrübesi artık bir “given”dır. Pazarlama yetmezliğinden muzdarip ülkemizin hala bu konuda gideceği mesafe olsa da artık devir “pazarlama zekası” devridir. Pazarlamayı bilmek, pazarlama bazlı bir çalışma yapmak artık yeterli değil. Yaptığınız pazarlamanın  “zeka” seviyesinin önemi gittikçe artıyor. Pazar mücadelesinde başarılı olmanın, satış ve karlılık hedeflerine ulaşmanın yolu yaptığınız pazarlamanın zeka katsayısına bağlı olduğu bir evredeyiz artık.

Pazarlama zekası konusunda yaptığım bir taramada aşağıdaki bloğa rastladım. Blogun, pazarlama eğitimine yıllarını vermiş bir hocamıza ait olduğu  anlaşılıyor; Prof.Dr.İsmail Kaya. http://pazarlamazekasi.blogspot.com.tr/2015/10/pazarlama-zekasi-mq.html

Blogda yer alan şu yazısında  http://pazarlamazekasi.blogspot.com.tr/2006/05/pazarlama-zekas-ve-pazarlamann.html?view=flipcard pazarlama zekası şöyle tanımlanmış:

“ “Pazarlama Zekası” MQ, “Marketing Quotient” diye bir terim daha var. Bunun anlamı biraz daha farklı. Bir firmanın, bir markanın, bir işletmenin, bir kampanyanın “ne kadar pazarlamalılaştığının” bir ölçüsü. MQ’yu daha iyi ifade etmek için benzer diğer terimleri hatırlatmalıyım. Beynin kıvraklığının ölçüsü IQ, duygusal zekanın derecesi EQ, ruhsal zekanın çapı SQ ile ölçülüyorsa, “Pazarlama Zekası”nın seviyesi de MQ “Marketing Quotient” üzerinden ortaya konuluyor.”

Bu tanıma göre pazarlama zekası bir firmanın “ne kadar pazarlamalılaştığı”   ile ölçülmektedir. Diğer yazılarda da pazarlama zekası tanımı olarak şirketlerin pazarlama bazlı çalışma düzeylerinin alındığını görüyoruz. Örnekler genelde bu kapsamda verilmiş.

Aynı blogda yer alan şu yazıda ise farklı bir tanımla karşılaşıyoruz:  http://pazarlamazekasi.blogspot.com.tr/2006/05/mq-bu-mudur.html?view=flipcard 

Bu yazıda dikkati çeken ifade şudur: “ "Lanchester Business School Pazarlama Departmanı Başkanı David W. Pickton, açılış konuşmasında 'Pazarlama Zekası'nı masaya yatırdı. Pickton, pazarlama zekasını doğru bilgilerin doğru şekilde analiz edilmesiyle şirketleri yönlendirme becerisi olarak tanımlarken 'Doğru şekilde kullanılmayan, yığın halinde duran bilgi hiçbir işe yaramaz. Pazarlama zekası küçük büyük bütün şirketler için gereklidir' dedi”.

Bana göre en çarpıcı tanım bu ifadede yer almaktadır. Kendimi “pazarlama zekası” kavramında  bu ikinci tanıma daha yakın hissediyorum. Pazarlama zekasını,  pazarlamayı bilmek ve yapmaktan öte “doğru ve etkili pazarlama çözümleri” geliştirebilme ve uygulayabilme becerisi olarak görüyorum. Pazarın ve rekabetin o karmaşık örgüsü içinden şirketin önünü açacak doğru verileri bulabilme, bunları okuyarak anlamlı stratejilere çevirebilme becerisidir pazarlama zekası. Bu zeka bilginin yanında tecrübe, hissiyat ve tutkuda gerektirir. Sadece pazarlama bilgisi değil bu bilginin realiteye nasıl uygulanabileceğinide bilmek gerekir. Pazara, rakiplere, müşterilere, ürünlere, kanallara dair onlarca belki yüzlerce veri arasından firmaya/markaya avantaj kazandıracak doğru verileri seçebilme, ilişkilendirebilme ve stratejik örüntüler kurabilmek gerekir.

Pazarlama zekası kendiliğinden gelişmez. Sadece bilgiylede oluşmaz. Bilginin reel pazarlama pratiğinde sınanması ile oluşur ve gelişir. Ülkemizdeki eğitimler pazarlama bilgisi vermeye dönüktür. Pazarlama bilgisinin nasıl kullanılacağına dair uygulamalı eğitimler yok denecek kadar azdır.

İşte bu boşluğu doldurmak üzere pazarlamaya meraklı ve ilgili herkese, iş adamları, yöneticiler, her çeşit profesyonel ve öğrencilere dönük olarak yeni bir blog açmış bulunuyorum. Bu bloğun tetikleyicisi şu kitap olmuştur. http://www.idefix.com/Kitap/Is-Zekanizi-Gelistirin/Charles-Phillips/Hobi/Genel-Ilgi/urunno=0000000409836 . Tesadüfen rastladığım bu kitabı elime alıp incelediğimde zihnimde şimşekler çaktı ve meyvesi bu blog oldu.

Bu blogda kitapta uygulanan formata benzer şekilde pazarlamaya dair sorular ve egzersizler ile bilgiyi pekiştirmeye ve uygulamaya çalışacağız. Kitaptan farklı olarak sadece pazarlamaya odaklanarak “pazarlama zekamızı” geliştirmeye çalışacağız. 11.12.2016